Guzy nadnerczy: zmiany, które najczęściej wykrywane są przypadkowo

Spis treści:

1. Guzy nadnerczy: przyczyny
2. Guzy nadnerczy: objawy
3. Guzy nadnerczy: rodzaje
4. Guzy nadnerczy: diagnostyka
5. Guzy nadnerczy: leczenie

Nadnercza to położone na górnych biegunach nerek narządy, których zadaniem jest przede wszystkim produkcja różnych hormonów. Wyróżnia się w ich obrębie dwie części, którymi są kora nadnerczy oraz ich rdzeń. W korze nadnerczy wydzielane są aldosteron, androgeny oraz kortyzol, rdzeń nadnerczy odpowiada z kolei za produkcję i wydzielanie adrenaliny oraz noradrenaliny.

Podobnie jak i inne narządy w ludzkim organizmie, tak i nadnercza mogą być objęte różnymi procesami patologicznymi. Najczęściej wspomina się w tym przypadku o niedoczynności i nadczynności nadnerczy, ważnym problemem zdrowotnym są jednak także guzy nadnerczy.

Guzy nadnerczy: przyczyny

W większości przypadków nie udaje się stwierdzić, co odpowiada za wystąpienie guza nadnercza u danego chorego – najprawdopodobniej etiopatogeneza tych schorzeń jest wieloczynnikowa. Znane są jednak pewne jednostki, w których przebiegu istnieje zwiększone ryzyko tego rodzaju guzów – zaliczane są do nich zespół MEN2, zespół Li-Fraumeni czy neurofibromatoza typu 1.

Guzy nadnerczy: objawy

Guzy nadnerczy najczęściej nie wywołują żadnych objawów i z tego powodu większość z nich jest rozpoznawana całkowicie przypadkowo, zazwyczaj w przypadku przeprowadzania jakichś badań (np. TK jamy brzusznej i miednicy u osób z przewlekłymi bólami brzucha). Pewne jednak guzy nadnerczy mogą wydzielać hormony i wtedy u chorych występować z kolei mogą różne dolegliwości wynikające z nadmiaru tychże hormonów w ich organizmach. Wśród przykładów dolegliwości,  które mogą być objawami guza nadnerczy, wymienić można:

• łatwe siniaczenie się,
• wzrost wartości ciśnienia tętniczego krwi,
• wzmożoną potliwość,
• wzrost masy ciała,
• obniżenie nastroju,
• uczucie niepokoju,
• kołatania serca.

Guzy nadnerczy: rodzaje

Często spotykanymi w nadnerczach zmianami są gruczolaki, które mogą mieć charakter nowotworowy, jak i nienowotworowy. Nowotwory w postaci gruczolaka mogą zaś być zarówno łagodne, jak i złośliwe – szczęśliwie najczęściej spotykane są pierwsze z wymienionych zmian.

Gruczolak kory nadnerczy wydzielać może różne hormony, uwalniany przez tego rodzaju zmiany jest jednak przede wszystkim aldosteron. Skutkiem zwiększenia ilości krążącego po organizmie hormonu może być retencja sodu i wody, co prowadzić może do wysokiego nawet nadciśnienia tętniczego.

Innym guzem nadnerczy jest guz chromochłonny rdzenia nadnerczy. Jak nietrudno się domyślić, rozwija się on w obrębie rdzenia nadnerczy i hormonami, które zmiana ta może wydzielać, są noradrenalina i adrenalina. Charakterystyczne dla tego schorzenia jest to, że jego objawy pojawiają się napadowo, kiedy to dochodzi do wyrzutów katecholamin do krwiobiegu. Skutkiem takiego zjawiska jest przede wszystkim wzrost wartości ciśnienia tętniczego krwi, czemu towarzyszyć może m.in. ból głowy, tachykardia, rozszerzenie źrenic oraz bladość skóry i uczucie niepokoju.

Jednym z najrzadziej spotykanych guzów nadnerczy jest rak nadnercza. Zmiana ta ma charakter złośliwy i objawy, które występują u chorych, uzależnione są od czynności hormonalnej guza. Możliwe jest występowanie zarówno przejawów androgenizacji, jak i objawów zespołu Cushinga, takich jak m.in. wzrost masy ciała, nadciśnienie tętnicze, podwyższone poziomy glikemii i trądzik.

Warto tutaj wspomnieć o pojęciu związanym z guzami nadnerczy, którym jest incydentaloma. Mianem tym określać można różnego typu guzy, które wykryte zostały przypadkiem. Przeważająca większość tego rodzaju zmian ma niezłośliwy charakter.

Guzy nadnerczy, fot. panthermedia

Czasami guzy nadnerczy nie są zmianami pierwotnymi – zdarza się, że w narządach tych umiejscawiają się przerzuty innych nowotworów. Wśród guzów, które mogą dawać przerzuty do nadnerczy, wymienia się przede wszystkim raka piersi, płuc oraz raka jelita grubego.

Guzy nadnerczy: diagnostyka

Jak wspomniano już wcześniej, guzy nadnerczy najczęściej wykrywane są przypadkowo. Zdarza się jednak, że z powodu istniejących u chorego dolegliwości wysunięte zostanie przypuszczenie zaburzeń czynności nadnerczy, będące powodem do przeprowadzenia szerokiej diagnostyki. Znaczenie mają badania obrazowe, takie jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny, dzięki którym możliwe jest zlokalizowanie zmiany, jak i określenie jej wymiarów. Niezwykle istotne jest przeprowadzenie badań laboratoryjnych, obejmujących przede wszystkim oznaczenia różnych hormonów – wykonywany może być pomiar stężenia kortyzolu we krwi, jak i dobowa zbiórka moczu w celu oznaczenia ilości kortyzolu w moczu.

W razie zaś zaistnienia podejrzenia, że guz nadnerczy może mieć charakter nowotworowy, konieczna może stać się biopsja, po której wykonywane jest badanie histopatologiczne.

Guzy nadnerczy: leczenie

Postępowanie w przypadku guzów nadnerczy bywa różne i uzależnione jest ono od kilku czynników. Przede wszystkim znaczenie ma to, czy guz jest hormonalnie czynny – te zmiany, które nie produkują hormonów i mają niewielkie wymiary, mogą jedynie podlegać regularnej obserwacji. Zdecydowanie inaczej jest już jednak w przypadku zmian, które wydzielają hormony i przez to zasadniczo podlegają one konieczności chirurgicznego ich usunięcia. Niektórzy specjaliści zalecają również, aby usuwać guzy (nawet te, które nie są hormonalnie czynne), których rozmiary są stosunkowo duże.

Jak zapewne nietrudno się domyślić, nieco bardziej skomplikowane jest leczenie raka nadnerczy. Podstawową metodą jest tutaj również resekcja chirurgiczna, pacjenci wymagają jednak zazwyczaj również i innych jeszcze oddziaływań. Typowo stosowana bywa u nich także chemioterapia, oprócz tego – już po zabiegu – wskazana może być substytucja hormonów nadnerczowych.

W tym artykule dowiesz się wiele o guzach nadnerczy. Kwestie, które zostały poruszone w treści, dotyczą między innymi symptomów, jaki daje omawiany problem zdrowotny, przyczyn chorowania i dostępnych form leczenia guzów nadnerczy.