Diagnostyka onkologiczna

Cel diagnostyki

Celem diagnostyki onkologicznej jest potwierdzenie bądź wykluczenie złośliwego charakteru zmiany, określenie jej typu histologicznego i stopnia zaawansowania choroby, dla zaplanowania w najlepszym możliwym stopniu skutecznego postępowania terapeutycznego. Niekiedy, w zaawansowanych stadiach, w trakcie diagnostyki zmian przerzutowych, dąży się do określenia punktu wyjścia choroby pierwotnej.

Współczesna diagnostyka, z dnia na dzień udoskonalana, to pierwszy i niezwykle ważny etap postępowania z pacjentem onkologicznym. Opiera się na badaniach przedmiotowych – niekiedy przeprowadzanych wielokrotnie, przez lekarzy wielu specjalności, dodatkowych badaniach obrazowych – z dziedziny radiologii i medycyny nuklearnej, badaniach mikroskopowych materiałów pobranych z tkanek guza, badaniach laboratoryjnych i niekiedy próbach czynnościowych w trakcie przygotowywania do leczenia chirurgicznego czy chemioterapii systemowej.

Diagnostyka obrazowa

Szczególne, ważne miejsce w diagnostyce choroby nowotworowej zajmuje diagnostyka obrazowa. Niegdyś klasyczne metody rentgenowskie czy ultrasonografia wiodły prym, aktualnie częściej wykorzystuje się tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny jako badania dokładniejsze i porównywalne. Analizy obrazów tomograficznych dokonują specjaliści w dziedzinie radiologii. Obraz choroby nowotworowej w badaniu TK (np. mocno zaawansowany proces rozrostowy w jamie brzusznej) niejednokrotnie dostarcza wielu trudności opisującemu radiologowi- nowotwory zaburzają architektonikę i wzajemny stosunek sąsiadujących ze sobą tkanek i narządów.

Postęp technologiczny w dziedzinie badań obrazowych pozwala również oceniać parametry czynnościowe narządów zajętych procesem nowotworowym, ich wydolność oraz śledzić zmiany zachodzące w przebiegu leczenia (spektroskopia rezonansu magnetycznego, emisyjna tomografia pozytonowa, rezonans magnetyczny dyfuzji). Dodatkowo postęp technologiczny i nowoczesna diagnostyka onkologiczna umożliwiają wizualizację zmian nowotworowych w technikach trójwymiarowych(stosunek guza do okolicznych tkanek) a także odpowiednie ukierunkowanie (nawigacja) w trakcie pobierania materiałów do badań histopatologicznych z trudno dostępnych rejonów ciała człowieka.

Ultrasonografia

W wielu przypadkach nadal można zastosować prostszą i mniej kosztowną metodę jaką jest ultrasonografia (USG) – nadal doceniana w diagnostyce nowotworów jamy brzusznej jako ultrasonografia endoskopowa (np. w diagnostyce raka przełyku, trzustki, dróg żółciowych i raka prostaty).

fot. panthermedia

Diagnostyka patomorfologiczna

Kamieniem węgielnym rozpoznania nowotworu pozostaje mimo wszystko diagnostyka patomorfologiczna. To patolog opisujący badanie histologiczne tkanek czy cytologiczne komórek niejako stawia rozpoznanie nowotworu złośliwego. Jest to nadal podstawa decyzji co do dalszych działań diagnostycznych i dostarcza cennych wskazówek dotyczących doboru optymalnej terapii (zwłaszcza gdy badanie poszerzone jest o metody morfologiczne, biochemiczne, cytogenetyczne i molekularne).

Wzrastająca liczba diagnozowanych rocznie nowotworów wynika nie tylko ze wzrostu zachorowań ale i znacznej poprawy możliwości diagnostyki. Do rozpoznania raka coraz częściej dochodzi w początkowej fazie choroby, co ułatwia ścieżkę terapeutyczną.