Najnowsze doniesienia na temat raka jajnika - czynniki ryzyka, metody leczenia

Rak jajnika to choroba, która niesie w sobie ogromny potencjał dramatu, cierpienia, a związane jest to w dużym stopniu z późną diagnozą tej choroby, najczęściej jest ona już w zaawansowanym stadium. Dlaczego tak się dzieje?

Nazywany „cichym zabójcą” nowotwór jajnika wywiera pewne piętno. I najgorsze jest to, że on wcale do końca nie jest taki „cichy”. Jest trudny do zdiagnozowania. Często kobiety, które chorują na raka jajnika, są w okresie menopauzalnym, pomenopauzalnym i mogą mieć również inne schorzenia, w tym dolegliwości żołądkowo-jelitowe. A ponieważ w większości właśnie dotyczą takiego dyskomfortu w obrębie tych obszarów, m.in. wzdęcia brzucha, jego powiększenie, długimi tygodniami a nawet miesiącami krążą wśród lekarzy internistów, lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej. Bardzo rzadko trafiają do specjalistów – ginekologów. Zresztą choroba może być rzeczywiście bardzo dyskretna nawet podczas dokładnego badania ginekologicznego i nie zawsze jesteśmy w stanie, nawet przy pomocy dostępnych dzisiaj narzędzi, zdiagnozować bardzo wcześnie nowotwór raka jajnika, bo te jajniki nie są powiększone. W badaniach obrazowych nie diagnozujemy struktury tego narządu, tylko jego wielkość, czy są jakieś elementy, które mogą dawać informacje o tym, że coś się dzieje w jajniku. To bardzo dyskretne zmiany. Faktycznie u kobiet, które mają przewlekłe problemy żołądkowo-jelitowe każdy lekarz, czy to internista, czy to lekarz ogólny musi mieć świadomość, że tak również może zaczynać się choroba ginekologiczna, w tym - rak jajnika. I jeśli po tygodniu, czy dwóch, leczenie nie przynosi efektu, to taka osoba musi być skierowana na badanie ginekologiczne. To również dotyczy wiedzy kobiet: jeśli ma dolegliwości żołądkowe a lekarz zapisał lekarstwa, które nie dają spodziewanego efektu, to musi poprosić o skierowanie do ginekologa.

fot. Kwiat Kobiecości

Naturalną jest rzeczą, że wszystkie choroby, w tym również choroby nowotworowe, mają tło genetyczne. Duża część elementów genetycznych wynika z tzw. predyspozycji rodzinnych. Dzisiaj wiemy, że coraz więcej mutacji odpowiada za przekazy rodzinne. Mutacje w genach BRCA1 czy BRCA2 przekazywane są najczęściej. Są też i inne zespoły. Zespoły, które wynikają z predyspozycji mężczyzn w rodzinie do nowotworów urologicznych, czy chociażby jelita grubego. Często dobrze zebrany wywiad genetyczny przez lekarza, może pokazać w którym kierunku nasze działania diagnostyczne powinny być skierowane. Niestety nie jest to powszechną zasadą. Lekarze zbierają informacje na temat choroby a nie pytają, czy w najbliższej rodzinie, 1-szego i 2-giego stopnia pokrewieństwa, występowały nowotwory, jakiego rodzaju itd. A to jest bardzo istotne. Testy genetyczne, które dzisiaj wykonujemy, pozwalają nam w bardzo wielu przypadkach określić predyspozycje, jak również określić, co nie jest jeszcze rutyną, jak postępować. Bo są pewne nieprawidłowości w systemie genetycznym organizmu, które, poprzez naprawienie, można wykorzystać do terapii. Predyspozycje genetyczne każdego z nas, mówię o indywidualnej osobie, predysponują nas do doboru na przykład dawki leku, czy zastanowienia się, będzie on skuteczny.

Krótko mówiąc – idziemy w kierunku spersonifikowanej medycyny, która opiera się na cechach indywidualnych. Nie jest to powszechne, ponieważ testy genetyczne są jeszcze zbyt drogie ale w niektórych jednostkach chorobowych, to dotyczy raka płuc, jelita grubego i raka jajnika, są już testy, które możemy wykorzystać w diagnostyce i terapii. To są nowe rzeczy, z uwagi na ich koszty nie są jeszcze powszechnie stosowane w medycynie konwencjonalnej. Za kilka lat te testy będą coraz tańsze i wykorzystywane będą z intencją efektywnego i skutecznego leczenia.

Informacje na temat III odsłony Ogólnopolskiej Kampanii – Diagnostyka Jajnika na stronie www.kwiatkobiecosci.pl

Patronem medialnym kampanii jest ForumOnkologiczne.pl

Mariusz Bidziński, Profesor nauk medycznych, specjalista z dziedziny położnictwa i ginekologii oraz ginekologii onkologicznej. Wieloletni Kierownik Kliniki Nowotworów Narządów Płciowych Kobiecych Centrum Onkologii w Warszawie. Obecnie profesor konsultant w dziedzinie ginekologii onkologicznej w Centrum Onkologii w Bydgoszczy, Szpitalu Bielańskim w Warszawie oraz Europejskim Centrum Zdrowia w Otwocku i Szpitalu Powiatowym w Pruszkowie.