Zastosowanie litu w leczeniu zaburzeń czynności poznawczych po radioterapii
Radioterapia bezapelacyjnie jest metodą leczenia, która pomaga wielu pacjentom zmagającym się z chorobami nowotworowymi, z drugiej jednak strony może ona dawać pewne skutki uboczne. Jednymi z możliwych są zaburzenia czynności poznawczych, które mogą pojawiać się po pewnym czasie u pacjentów, którzy w dzieciństwie przebyli radioterapię z powodu zachorowania na nowotwór wewnątrzczaszkowy. Naukowcy ze szwedzkiego Karolinska Institutet informują jednak, że pewien znany od lat lek może niwelować nasilenie wspomnianych wyżej problemów – środkiem tym miałby być lit.
Sole litu powszechnie kojarzone są z wykorzystywaniem ich w leczeniu jednego z psychiatrycznych problemów, którym jest choroba afektywna dwubiegunowa. Okazuje się jednak, że środki te mogą potencjalnie znaleźć zastosowanie również i w całkowicie innym celu – uczeni ze Szwecji przekonują, że lit może zmniejszać intensywność zaburzeń czynności poznawczych u pacjentów, którzy doświadczają ich w związku z przebyciem w przeszłości radioterapii.
W trakcie swoich prac Szwedzi podawali lit mysim samicom 4 tygodnie po tym, jak przeprowadzono u nich radioterapię. Osobniki te były młode i lek otrzymały jeszcze przed osiągnięciem wczesnej dorosłości. Później uczeni analizowali to, jak przebiegał proces tworzenia się nowych komórek nerwowych u gryzoni. Oceniano to bezpośrednio po podaniu litu oraz po upływie 2 i 4 tygodni od podaży leku.
Badacze zaobserwowali, że po podaniu myszom litu dochodziło u nich do powstawania nowych komórek nerwowych w obrębie hipokampa, czyli tej części ośrodkowego układu nerwowego, która uznawana jest za odpowiedzialną za procesy pamięciowe. Lit miałby prowadzić do takiego efektu dzięki wpływowi na dwa białka układu nerwowego. Pierwszym jest białko Tppp, które wspiera komórki nerwowe w utrzymywaniu ich właściwej struktury, drugim zaś białko GAD65, odpowiedzialne za regulowanie komunikacji pomiędzy komórkami nerwowymi.
Autorzy publikacji zwrócili uwagę na to, że rezultaty ich badań mogą przysłużyć się przede wszystkim tym pacjentom, u których występują zaburzenia czynności poznawczych wskutek przebycia radioterapii. Niejednokrotnie już zresztą wspominano w różnych publikacjach, że osoby, które w dzieciństwie przebyły radioterapię z powodu guza mózgu, w późniejszych latach życia miewają osłabioną pamięć, problemy z uczeniem się czy nawiązywaniem prawidłowych relacji z innymi ludźmi. Możliwe, że problemów tych będzie można uniknąć właśnie dzięki stosowaniu soli litu – zanim jednak rzeczywiście będą one mogły być wykorzystywane w takim celu, konieczne jest jeszcze przeprowadzenie dodatkowych badań.
