Markery nowotworowe to związki, których obecność w komórce świadczy o toczącym się procesie nowotworowym.
Idealny marker powinien wykazywać dużą czułość i swoistość, pozwalać na lokalizację narządu objętego nowotworem oraz wykluczać inne choroby.
Wskazania do oznaczania markerów nowotworowych:
- przy podejrzeniu choroby nowotworowej - diagnostyka różnicowa, stopień rozwoju nowotworu, prognozowanie,
- w trakcie terapii, aby sprawdzić jej skuteczność,
- po zakończeniu leczenia celem wykrycia ewentualnych nawrotów.
Markery nowotworowe:
- CEA: rak żołądka, trzustki, sutki, jajnika, płuca
- PSA: rak gruczołu krokowego,
- AFP: pierwotny nowotwór wątroby, nowotwory zarodkowe jądra i jajników,
- HCG (po wykluczeniu ciąży): zaśniad groniasty, zaśniad inwazyjny, rak kosmówki, nowotwory germinalne jądra,
- SCC: rak szyjki macicy, głowy i szyi, oskrzeli,
- CA 15-3: rak sutka (głównie), jajnika, szyjki macicy, żołądka, trzustki, wątroby i oskrzeli
- CA 125: rak jajnika.
Ciągle trwają poszukiwania idealnego markera nowotworowego. Póki co taki związek nie istnieje, jednak markery ówcześnie stosowane posiadają dosyć satysfakcjonującą wartość diagnostyczną.
