Pielęgnacja jamy ustnej w chorobie nowotworowej

Pojawiające się zmiany chorobowe najczęściej dotyczą języka, zębów i błony śluzowej. Celem zabiegów pielęgnacyjnych jamy ustnej wśród pacjentów poddawanych leczeniu przeciwnowotworowemu jest przede wszystkim usunięcie resztek pokarmowych, które mogą powodować zmiany chorobowe. Do chemioterapeutyków o największym ryzyku zapalenia błony śluzowej należą antymetabolity: metotreksat, 5-fluorouracyl, kapecytabina oraz  tegafur.

W trakcie leczenia onkologicznego (głównie radioterapii) należy w szczególny sposób zadbać o higienę jamy ustnej poprzez:

• Szczotkowanie zębów 3 x dziennie bardzo miękką szczoteczką najlepiej z włosia nylonowego. Szczoteczka powinna być regularnie wymieniana. Wskazane jest także używanie nici dentystycznych,
• Regularne płukanie jamy ustnej obojętnymi płynami (5 x dziennie) – np. solą fizjologiczną lub roztworem sody oczyszczonej – jedna łyżeczka rozpuszczona w ½ szklanki przegotowanej wody. Należy unikać gotowych płukanek do jamy ustnej na bazie alkoholu, gdyż mogą dodatkowo niepotrzebnie podrażnić śluzówkę,
• Czyszczenie wodą z mydłem i dokładne płukanie ruchomych uzupełnień protetycznych po każdym posiłku. Podczas przerwy nocnej należy je przechowywać w suchym perforowanym pojemniku.

Często oprócz odczynu zapalnego w jamie ustnej dochodzi do rozwoju stanów grzybiczych, które można leczyć zarówno miejscowo, jak i systemowo; miejscowo – roztwory nystatyny stosowane do pędzlowania jamy ustnej oraz nakrapiane na dośluzówkową powierzchnię ruchomych uzupełnień protetycznych, systemowo zaleca się stosowanie flukonazolu w dawce ok. 100-200 mg/dobę.

Do pielęgnacji jamy ustnej potrzebne są:

• miękka lub średnia szczoteczka do zębów,
• kubek z letnią,
• przegotowaną wodą,
• ręcznik do wytarcia twarzy,
• gaziki niejałowe,
• szpatułki,
• środek do płukania jamy ustnej oraz pasta do zębów,
• ewentualnie pojemnik na protezę.

W przypadku osób, które nie są w stanie same dokonać pielęgnacji jamy ustnej - osoba do pomocy.