Cytologia:

Cytologia jest badaniem pozwalającym na wykrycie raka szyjki macicy w początkowym stadium. Polega ono na mikroskopowej ocenie komórek pobranych specjalną szczoteczką z szyjki macicy.

Dzięki niej można zdiagnozować nawet niewielkie nieprawidłowości zachodzące w szyjce macicy. Wczesne zmiany, wykryte w komórkach szyjki macicy można całkowicie wyleczyć. Badanie cytologiczne nie zapobiega zakażeniu wirusem HPV, który wywołuje raka szyjki macicy. Pomaga natomiast w identyfikacji wczesnych oznak choroby.

Doświadczenia krajów zachodnich, pokazują, że roli profilaktyki w zapobieganiu rakowi szyjki macicy nie można przecenić. Choroba ma poważne konsekwencje zdrowotne i społeczne, a jej leczenie pociąga za sobą znaczne koszty. Badania przesiewowe oraz działania profilaktyczne, obejmujące szczepienia przeciwko HPV, mogą ograniczyć ryzyko występowania raka szyjki macicy i przyczynić się do zmniejszenia następstw psychospołecznych i ekonomicznych tej choroby.

Rak jelita grubego

Rak jelita grubego to nowotwór złośliwy rozwijający się w okrężnicy lub odbytnicy. Co roku na raka jelita grubego zapada ponad 13 000 Polaków, z czego ponad 9 000 umiera.

Czynniki ryzyka:

Nadal nie są znane bezpośrednie przyczyny występowania raka jelita grubego, aczkolwiek badania naukowe prowadzone od wielu lat pozwoliły wyróżnić następujące czynniki ryzyka:

• Wiek – rak jelita grubego występuje częściej u osób powyżej 50 r.ż., ale może tez zdarzyć się u osoby młodszej, nawet młodzieży,
• Styl życia i dieta – obecnie uważa się, że palenie papierosów, brak regularnej aktywności fizycznej oraz dieta bogata w czerwone i przetworzone mięso oraz uboga w błonnik zwiększa ryzyko zachorowania,
• Inne choroby towarzyszące – badania naukowe mówią o tym, że osoby, u których rozpoznano otyłość, cukrzycę, raka piersi, macicy lub jajników są bardziej narażone na wystąpienie raka jelita grubego. Ponadto osoby wcześniej chorujące na raka jelita grubego mogą powtórnie na niego zachorować,
• Wywiad rodzinny – krewni pierwszego stopnia (rodzice, rodzeństwo, dzieci) osoby chorej na raka jelita grubego są bardziej narażeni na zachorowanie, zwłaszcza jeśli zachorowanie wystąpiło przed 60 rokiem życia lub liczba krewnych z rozpoznaniem raka jelita grubego jest większa niż jeden.

Profilaktyka:

Test na obecność krwi utajonej w kale

W profilaktyce wtórnej raka jelita grubego użyteczne są testy na obecność w kale krwi utajonej, pod warunkiem, że badanie jest wykonywane systematycznie, co rok lub co dwa lata. Testy są łatwe do wykonania i możliwe do przeprowadzenia w warunkach domowych.

Kolonoskopia

Rak jelita grubego rozwija się ze zmian łagodnych, tzw. polipów. Wczesne wykrycie i usunięcie zmian łagodnych, pozwala wyleczyć ponad 95% chorych. Polipy i inne wczesne zmiany można wykryć jedynie badając jelito grube od środka. Takim badaniem jest kolonoskopia.

Kolonoskopia umożliwia zbadanie całego jelita grubego po wcześniejszym jego przygotowaniu środkiem przeczyszczającym. Polega ona na wprowadzeniu przez odbyt cienkiego, giętkiego wziernika zakończonego kamerą i obejrzeniu wnętrza całego jelita grubego. W trakcie badania można usuwać polipy, które są zmianami przedrakowymi. Badania trwa 15 minut.