Czym jest limfadenektomia?

Spis treści:

1. Proces nowotworzenia – przerzuty
2. Biopsje węzłów limfatycznych
3. Usunięcie węzłów chłonnych
4. Możliwe powikłania

Proces nowotworzenia – przerzuty

Przerzuty nowotworów, stanowią ogromny problem nie tylko dla chorych, ale również dla lekarzy prowadzących. W literaturze fachowej, można odnaleźć klasyfikację TNM (T – tumor, N – węzeł, M – przerzuty), gdzie po uwzględnieniu tych parametrów można określić m.in. metodę leczenia.

Na podstawie klasyfikacji TNM, określa się:

• Wielkość guza.
• Przerzuty w węzłach chłonnych – znane są również jako regionalne, dochodzi do nich w sytuacji, gdy komórki nowotworowe przedostają się do naczyń chłonnych i kumulują się w okolicy węzłów chłonnych.
• Przerzuty odległe, narządowe – powstają w momencie, gdy rosnący guz uszkadza ściany sąsiednich naczyń, komórki nowotworowe wraz z prądem krwi przedostają się do innych narządów.

W literaturze fachowej, można spotkać się z informacjami, że węzły chłonne i przerzuty do nich stanowią niezwykle ważny problem. Węzeł wartowniczy wymieniany jest jako pierwszy węzeł chłonny, który na swojej drodze napotyka chłonka podczas spływu z ogniska nowotworowego. Chłonka jest płynem limfatycznym, który swoim składem przypomina krew jednak pozbawiony jest czerwonych krwinek, czyli erytrocytów. Węzeł wartowniczy, najprawdopodobniej z racji swojego położenia, uznawany jest za kluczowy dla terapii wielu nowotworów.

Biopsje węzłów limfatycznych

Biopsje węzłów limfatycznych, stosowana jest rutynowo chociażby u osób cierpiących na czerniaka, nowotwór gruczołu sutkowego, nowotwór narządów rodnych. Biopsja węzłów chłonnych polega na pobraniu niewielkiego wycinka węzła chłonnego, aby zbadać, czy w węźle nie postępuje proces przerzutów komórek nowotworowych. Wskazania do biopsji, uwarunkowane są wynikami badań tomografii komputerowej bądź rezonansu magnesowego. Tuż przed biopsją, wykonywane jest badanie krwi oraz badanie RTG.

Metod przeprowadzenia biopsji jest wiele. Istnieją metody oparte na wykorzystaniu igły rdzeniowej, metodę cienkoigłową aspiryacyjną oraz metodę biopsji chirurgicznej, zwanej również biopsją otwartą.  Biopsja oparta na wykorzystaniu igły, polega na miejscowym znieczuleniu pacjenta, a następnie delikatnym wkłuciu się do węzła za pomocą igły i pobraniu próbki. Najbardziej inwazyjną metodą, jest biopsja otwarta polegająca na chirurgicznym pobraniu tkanki węzłów chłonnych. Przeprowadzenie biopsji, pozwala na wykrycie m.in. raka piersi, raka płuc, ziarnicy złośliwej, chłoniaka nieziarniczego i sarkoidozy. Biopsja pozwala na wczesne wykrycie przerzutów i podjęcie odpowiedniego leczenia.

limfadenektomia, fot. panthermedia

Usunięcie węzłów chłonnych

Limfadenektomia, czyli zabieg usunięcia węzłów chłonnych, wykonywany jest w momencie, gdy wyniki biopsji węzłów są nie prawidłowe. Zaatakowane przez komórki nowotworowe węzły chłonne, przestają pełnić swoją funkcję.  Należy pamiętać, że węzły chłonne stanowią skuteczną barierę niszczącą m.in. drobnoustroje. Węzły stanowią więc ważny element prawidłowo funkcjonującego układu odpornościowego.

Zabieg usunięcia węzłów limfatycznych, wykonywany jest głównie u osób chorych na czerniaka, złośliwe nowotwory narządów płciowych. Najczęściej, wycięciu poddaje się węzeł wartowniczy oraz węzły do niego przylegające – usuwane są więc również tzw. węzły regionalne. Węzeł wartowniczy pełni kluczową rolę, gdyż jest pierwszym miejscem spływu limfy. Znalezenie węzła w trakcie zabiegu nie jest jednak tak prostą sprawą. Lekarze, aby ułatwić sobie zadanie, w trakcie zabiegu stosują metody, które umożliwiają ocenę stopnia przepływu limfy.

Jedną z takich metod jest chociażby limfoscyntygrafia, czyli metoda polegająca na podaniu dzień przed zabiegiem izotopu promieniotwórczego - zazwyczaj technetu Tc. Podanie pierwiastka promieniotwórczego pozwala na łatwiejsze zidentyfikowanie dokładnego położenia węzła wartowniczego. Użycie specjalnej, gamma kamery ułatwia to zadanie w trakcie zabiegu. Miejsca, gdzie obserwuje się największą kumulację pierwiastka promieniotwórczego, uznawane są za skupiska węzła wartowniczego. Usunięcie tak dużej grupy węzłów ma zapewnić zastopowanie rozprzestrzeniania się choroby.  Usunięte węzły chłonne poddaje się szczegółowym badaniom histopatologicznym, które mają za zadanie określić stopień zmian jakie zaszły w tkance węzła. Od wyników badania histopatologicznego, będzie zależeć przyjęta metoda leczenia. Limfadenektomia stanowi więc metodę, polegającą na usunięciu chorobowo zmienionych węzłów chłonnych. Daje to szansę na zastopowanie rozwoju procesu chorobotwórczego i zaprzestanie dalszego rozprzestrzeniania się komórek nowotworowych. W połączeniu z odpowiednio dobraną metodą leczenia, szansa pełnego powrotu do zdrowia rośnie.

Możliwe powikłania

Do najczęstszych powikłań związanych z zabiegami limfadenektomii zalicza się zakażenia ran pooperacyjnych, martwicę brzegu rany, niekiedy ropienie i rozejście brzegów rany. Zdarza się, że u niektórych pacjentów pojawiają się krwiaki, torbiele chłonne, limfotok. W skrajnych przypadkach może dojść do zakrzepicy żylnej i obrzęków kończyn – te powikłania są powszechne limfadenektomii pachwinowej.  Wielkość powikłań jest tak naprawdę uzależniona, zarówno od stanu zdrowia pacjenta, stopnia zaawansowania choroby. U niektórych chorych, zwłaszcza tych, którzy przeszli limfadenektomię pachową,  możliwe jest wystąpienie ograniczeń ruchomości stawów. Częstotliwość powikłań po limfadenektomii pachwinowej, wg różnych statystyk sięga nawet 39 % chorych. Pomimo tego, że możliwość wystąpienia powikłań jest stosunkowo wysoka, w przypadku złych wyników badań warto rozważyć ewentualność przeprowadzenia zabiegu.