Nowotwory gonadalne jajnika
Autorzy: Anna Piotrowska
Autor/autorzy opracowania:
- Anna Piotrowska
Źródło tekstu:
- Prof. dr hab. med. G. Bręborowicz: Położnictwo i ginekologia, PZWL 2005,2006, Warszawa, s. 857-858.
R.Dębski: Nowotwory jajnika czynne hormonalnie: Postępy Nauk Medycznych 4/2008, s. 223-237.

Guzy gonadalne jajników stanowią 5-10% nowotworów jajnika. Zazwyczaj są niezłośliwe, a jeżeli nawet takie się stają to jest to proces niezwykle wolny.
Ziarniszczak
Jest to jeden z najczęściej występujących nowotworów gonadalnych stanowiący 50% wszystkich pozostałych przypadków. Ponad 60% z nich produkuje estrogeny, których konsekwencją może być przedwczesne dojrzewanie u dziewcząt, zaburzenia w menstruacji oraz krwawienia w okresie menopauzy.
- może wystąpić w różnym wieku,
- cechuje go różny stopień nasilenia,
- leczenie wyłącznie operacyjne.
U młodych kobiet ogranicza się do wycięcia guza natomiast u starszych, gdzie jego postać może być poważniejsza zaleca się wycięcie guza z macicą oraz zastosowanie radioterapii. Cechą tego nowotworu jest duże prawdopodobieństwo jego nawrotu.
Otoczkowiak i włókniak
Najczęściej mają postać łagodną. Są to dość duże, lite guzy. Występują u kobiet po menopauzie, około 60 roku życia. Zazwyczaj nie posiadają aktywności hormonalnej. Jeżeli już je produkują zaburzają cykl menstruacyjny, doprowadzają do przerostu i raka endometrium. Leczenie również przebiega operacyjnie. Usuwa się samego guza lub z macicą. W nieczynnym hormonalnie guzie może towarzyszyć płyn w jamie opłucnowej oraz w 1/3 przypadków w jamie otrzewnowej.
fot. pantherstock
Jądrzak
Jest to nowotwór stanowiący około 0,2% wszystkich przypadków nowotworów złośliwych jajnika. Odtwarza on struktury z rozwoju jądra. Występuje u kobiet młodych między 20 a 30 rokiem życia. Guz wytwarza androgeny.
Do zaburzeń zalicza się więc:
- zaburzenia miesiączkowania,
- hirsutyzm,
- pogrubienie głosu,
- przerost łechtaczki.
25% tych guzów ma złośliwy przebieg. Leczenie zależy od wieku kobiety i jej planów związanych z posiadaniem potomstwa. Jak w poprzednich przypadkach można usunąć jedynie guz bądź guz z macicą. Zależy to jednak od postaci guza. Do nowotworów mieszanych germinalno- gonadalnych zalicza się gonadoblastome - wydziela estradiol bądź testosteron. Powoduje przedwczesne dojrzewanie u dzieci, objawy wirtyzacji oraz nieregularne miesiączki. Leczenie również operacyjne.